Leiðtogar um land allt

Í nóvember 2020 fól mennta- og menningarmálaráðuneyti Háskóla Íslands, Menntavísindasviði að þróa námskeið fyrir kennara allra skólastiga, auk annars fagfólks í menntakerfinu. Námskeiðin eru liður í aðgerðaráætlun vegna menntastefnu til ársins 2030 og náið samstarf er við Háskólann á Akureyri og Kennarasamband Íslands um verkefnið. Samkomulag mennta- og menningarmálaráðuneytis og Menntavísindasviðs Háskóla Íslands nær til lok árs 2022 og nær til 900 leiðtoga með 45 ólíkum námskeiðum. 

Markmið verkefnisins er að efla námssamfélög kennara í leik,- grunn- og framhaldsskólum sem kenna ólíkar námsgreinar- og svið. Verkefnið skapar nýja möguleika til starfsþróunar og byggir á hugmyndafræði leiðtoganáms. Leiðtoganám með eflingu námssamfélags kennara í eigin skóla byggir á rannsóknum á því hvað reynist best í starfsþróun kennara, að hún:

  • sé rauntengd við aðstæður náms og kennslu,
  • sé studd markvissri leiðsögn samstarfsfólks og stjórnenda,
  • byggi á aðferðum jafningjamats og endurgjafar og
  • grundvallist á gagnrýninni samræðu um nám og kennslu á eigin vettvangi.

Lykilatriði er að skapa samfélag innan skólanna þar sem kennarar og annað fagfólk ræðir saman um ólíkar aðferðir, deilir þekkingu, ögrar og hvetur hvert annað áfram í stöðugri umleitan til umbóta. Áhersla er lögð á að tengja viðfangsefni námskeiða markvisst við eigið starf kennara og nám nemenda. Námskeið byggjast upp á fjórum þróunarhringjum:

  1. undirbúningur hvers og eins
  2. samvinna kennara og leiðtoga, efnið rætt og kennsla undirbúin
  3. framkvæmd kennslu, fylgst með kennslu samkennara og
  4. ígrundun og samantekt, reynslan metin.

Viðfangsefni hvers námskeiðs verður skýrt afmarkað og rúmast innan þess svigrúms sem kennarar hafa til starfsþróunar á vinnutíma. Námskeiðin eru kennd í stað- eða fjarnámi og því er aðgengi allra að leiðtoganámskeiðum tryggt, um land allt.  

Haustið 2020 hófu rúmlega 100 leiðtogar í stærðfræði nám á námskeiðum á vegum Menntavísindasviðs Háskóla Íslands og Miðstöðvar skólaþróunar við Háskólann á Akureyri. Það er í fjórða sinn sem námskeið í stærðfræði fara fram með hugmyndafræði leiðtoganáms. Áætlað er að leiðtogarnir 100 þrói starf í eigin skólum með þátttöku um 500 kennara á yngsta stigi og miðstigi í stærðfræðikennslu.

Námskeiðin sem þróuð verða snerta námsgreinar á borð við íslensku, náttúrufræði og stærðfræði en einnig verða þróuð námskeið í þverfaglegum viðfangsefnum náms, kennslu og frístundastarfs á borð við heilbrigði, félags- og tilfinningahæfni, skólamenningu, námsmati, frístundalæsi, væntingum og hvatningu og þátttöku í skóla margbreytileikans. Þá verði einnig þróuð námskeið til eflingar kennslufræðilegrar forystu og mótun lærdómssamfélaga í skólum.